SENTIMENT IS ‘N MOEILIKE DING

SENTIMENT IS ‘N MOEILIKE DING

Van my kleintyd af is ek maar sentimenteel oor goete. Ek het nou nog ‘n klompie bendebriefies en die geheime skrifkode van my en Willie se bende uit ons laerskooldae. Die Perderuiters – al het ons nie perde gehad nie. Ons wou Die Kavaliers gewees het – na aanleiding van destydse rolprent – maar ‘n ander bende het ons voorgespring.

‘n Mens dra swaar aan hierdie sentimentaliteit, veral as jou ander helfte nie dieselfde as jy oor dinge voel nie. Die huis moet nie ge-clutter wees nie, waarmee ek saamstem. My saamstem skop veral in wanneer die vertrekke skoongemaak en afgestof moet word.

Op die grens, terwyl ons op patrollie in die bos was, het ek eendag  tydens ‘n ruskans iets skerps gesoek om ‘n gat in my webbing se bandjie te steek. My ou maat, Doepie, sien toe ‘n geroeste spyker raak en gee dit vir my aan. Die spyker maak die gat toe perfek en ek bêre hom ingedagte in my sak toe ons opstaan om verder te stap. Twee  dae later tref ‘n stuk skrapnel vir Doepie in die bors. Die medic ruk Doepie se flenterhemp oop in ‘n poging om die bloeding te stop, maar ons makker sterf voor ons oë. Toe hy weggedra word, bly twee van sy hempsknope in die sand agter.

Dae later ontdek ek die weer die spyker en die twee knope – wat ek (natuurlik) opgetel en in my sak gesit het, daardie noodlottige dag.

Terug by die huis word die spyker en twee knope in my kas gehou, in ‘n asbakkie wat ek saam met ‘n bierbeker as verjaarsdaggeskenk by my troepe op Ondangwa gekry het. Die stelletjie het saamgetrek nadat ek getroud is – niemand het geweet van die waarde wat ek daaraan heg nie. Een Saterdag terwyl ek by die rugby was, het vroulief besluit dit is tyd vir opruim. Daardie aand, toe ek my kasdeur oopmaak, is die asbakkie leeg.

“Dit was net twee ou knope en ‘n geroeste spyker!” was haar verweer.

Verlede maand in Suid-Afrika moes ons stoor leeggemaak word. Na byna 17 jaar in die buiteland lyk dit nie of ons daardie goed meer gaan gebruik nie. Ons het buitendien alles wat ons in Engeland nodig het, reeds gekoop. Pakplek in die heelwat kleiner huise is ‘n luukse, dus moes daar van die meeste van die goed ontslae geraak word. Die familie kom neem wat hulle kan gebruik en Helpende Hand kom ry die res weg. Dit is nou nadat ons ‘n paar sentimentele goedjies eenkant gehou het.

Kom ek toe af op twee items wat my baie ver terugneem.

Destyds was daar ‘n tienertydskrif wat ek graag gelees het. Patrys. Die tydskrif het ook ‘n klub gehad, die Patrys-speurderklub – so reg in elke skoolseun se kraal. Ek was ‘n Patrys-speurder met lidmaatskapkaart en al. “Gemagtig tot samewerking met die S.A.P.” – so staan dit op my kaart. Ek het soos James Bond gevoel die dag toe ek my kaart ontvang het en was heeltyd op die uitkyk vir iets waarmee ek die Suid-Afrikaanse Polisie mee kon “help”. Ek hoef toe egter nie lank vir die geleentheid te gewag het nie.

Ek was dertien toe daar vir die soveelste keer by ons ingebreek word. Ek sien vir ta oor die heining spring toe ons in die oprit stop. Ma wou nog keer, maar ek is agter die man oor die heining aan en jaag hom deur ons woonbuurt se strate. Ek was fikser as hy en kort voor lank duik ek hom soos ons in rugby geleer is.

Die polisie was so beïndruk, dat ek na ‘n seremonie by Parkwegpolisiestasie in Bloemfontein genooi is. Daar is ek toe deur ‘n baie belangrike polisieman geprys en bedank vir my “dapperheid” en het selfs ‘n beloning – ‘n volle R20 gekry. So in ‘n bruin amptelike koevert met ‘n brief in. 

Met my R20 het ek by die OK Bazaars vir my ‘n grênd Timex horlosie gekoop. Die horlosie het talle bandjies oorleef in sy omswerwinge saam met my – skoolvakansies op die plaas, my matriekeksamen, my dienspligjare en tye op die grens om enkeles te noem. Kort nadat ek begin werk het, het my getroue metgesel ‘n welverdiende rus gekry toe hy met ‘n spoggerige digitale horlosie vervang is. Een met ‘n liggie wat aangaan wanneer een van ses knoppies gedruk is. Ek weet nie wat later van hierdie horlosie met die baie knoppies geword het nie.

Maar, terwyl ek die stoor leegmaak, kom ek op ou Timex af – nog met sy laaste bandjie wat ek op die grens gedra het. Ek wen hom op en maak hom om my pols vas. Vir die hele drie weke wat ons in Suid-Afrika gekuier het, het daardie horlosie nie ‘n enkele minuut van die regte tyd afgewyk nie.

My speurderkaart en Timex is nou in Engeland.

Jaaa, noem my maar ‘n sentimentele ou man …

KERSFEES BRING ONTHOU … EN DANKBAARHEID

KERSFEES BRING ONTHOU … EN DANKBAARHEID

Ek is mal oor Kersfees. My hele wese is in sinchronisasie met hierdie tyd wat gereserveer is vir veronderstelde vrede, liefde en welwillendheid. Daar is egter iets wat my nekspiere hier van November af laat styf trek. Die rede vir hierdie styftrekkery kort egter bietjie agtergrond.

Dis nou al ʼn hele klompie winters gelede. Saambou en sy filiale het in duie gestort en honderde van ons sonder inkomste gelaat. Regstellende aksie het soos ʼn groot uitsmyter voor my kom staan – ten spyte van die nodige ervaring en kwalifikasies, het ek nie aan die vereistes voldoen vir die poste waarvoor ek aansoek gedoen het nie.

Min of meer dieselfde tyd kry Christine ʼn aanbod om in Engeland te gaan werk en op die ingewing van die oomblik besluit ons om dit ʼn familie-avontuur te maak. Net vir ʼn jaar … of so.

Reëlings word inderhaas getref en twee weke later vertrek Christine. Ek finaliseer die laaste rompslomp en stap haar majesteit se koninkryk enkele weke later binne. Die kinders – toe onderskeidelik 13, 10 en 6 jaar oud  –  sal volg sodra ek die kat uit die boom bekyk en die nodige reëlings getref het. Christine is die hoofbroodwinner en terwyl sy bedags werk, vind ek uit van skole en medies en verblyf en werksmoontlikhede en wat nog alles.

Die kinders daag uiteindelik op, dis somer en hulle geniet die uitgerekte skoolvakansie. Dis egter ʼn groot aanpassing en ons besef dit terdeë toe die skole aan die begin van herfs open. Die kinders leer lesse nou in Engels. Siende dat Christine heeldag werk is ek die aangewese persoon om na die kinders en huishouding om te sien. Ek leer kook, sny gras en maak huis skoon. Besorg die kinders by die skool en agtermiddae loop ek (ons het toe nie ʼn voertuig gehad nie) om hulle by die skool te gaan kry (laerskoolkinders mag nie alleen van die skool af loop nie). Dit begin kouer raak, maar ons geniet ons eerste koue Kersfees met Oupa en Ouma wat kom kuier. Min weet ek dat dit die laaste keer is dat ek my pa sou sien.

Na my pa se dood, begin my gemoed my opkeil. Dit was gevoelig genoeg nadat ek my werk verloor het, maar nou mis ek ook my land, my mense, my taal. En my pa. My gebondenheid aan die huis terwille van die kinders (is dit nie ʼn grillerige woord wat die Engelse hier het nie – house husband!) druk my ego en trots planke toe en die swart hond kom soek slaapplek. Om hom te verjaag, begin ek doen wat die hand vind om te doen. Ek werk onder andere nagskofte by die poskantoor se sorteerafdeling – sodat ek bedags daar vir die kinders kan wees. Ek voel beter toe ek my eie geld weer begin verdien – min, maar darem. Om ons tweede koue Kersfees – alleen, sonder familie – bietjie op te kikker, besluit ek dat ons iewers ‘n lekker Kersmaal sal gaan eet. Ek het mos nou ‘n geldjie. Ek weet toe nou nie hoe die Kersetes werk nie en vind tot my skok, Kersoggend, uit dat ek laaank voor die tyd moes bespreek het. Al die plekke is òf toe òf volbespreek. Geen winkels is oop op Kersdag nie. Daardie Kersfees eet ons ‘n pak winkel-paella  wat ek in die vrieskas ontdek en kyk TV. Net ons vyf. Buite is dit ‘n grou, trietsige dag.

Die aanloop tot Kersfees by die poskantoor is besig. My skof is van 10-uur saans tot 6-uur soggens – net betyds om Christine en die kinders se ontbyt te begin, saam met Christine stasie toe te loop en die kinders later by die skool te besorg. Terwyl hulle by die skool is, slaap ek ‘n paar uur. Maar nie te lank nie, want daar is ander werk bedags om te doen. Om 3.30 word die kinders by die skool gekry en dan is dit voorbereiding vir aandete en hulp met die kinders se huiswerk. Christine strompel soms eers 8-uur saans, opgewerk, by die voordeur in. Snags werk ek soos ‘n zombie en drink energiedrankies en baie koffie om wakker te bly.

Deur die nag speel ‘n radiostasie Kersliedjies wat die hele yslike lokaal waar ons werk, vul. Ek is moeg verby. En geïrriteerd. En ek verlang. Ek verlang na my mense, my land, my pa. En ‘n warm Kersfees. In my verbeelding ruik ek die braaivleis en proe die koue skaapboud en Ma se koperpennieslaai.

Terwyl ek deur newels van moegheid en verlange toesien dat die pos in die regte rigting gestuur word, kerm Maria Carey oor wat sy vir Kersfees wil hê. Wham huil nog oor die vorige Kersfees en Band Aid wonder of die kindertjies ooit weet dis Kersfees. Ek wens ek kan die luidsprekers sien sodat ek hulle met iemand se pakkie kan stilmaak!

Baie waters het intussen see toe gevloei en vandag is ons ingeburger. Ons het vasgebyt tussen koue Kersfeeste en verlange deur. Ek sien selfs uit na Kersfees, nogal  ʼn koue een, met die (nou volwasse) kinders en hul metgeselle wat kom kuier en goeie vriende. Ons eet warm skaapboud en gebakte aartappels met soetpatats en groenboontjies. Ja , en soms selfs Yorkshirepoeding  met sous. Dan rond ons die Kersmaal af met eg Suid-Afrikaanse doekpoeding of souskluitjies. En ons dank Hom, wie se geboorte ons herdenk, vir Sy liefde en leiding.

Vanoggend, egter, toe Maria weer so oor die radio begin kerm, begin my nekspiere styf trek en drogbeelde van lank gelede se uitmergelende nagte met berge Kersfeespos doem voor my op. En ook daai alleen-Kersfees met ‘n pak gevriesde kos.

Gelukkig kon ek die radio afskakel en my keuse van Kersmusiek speel.

“Oh Holy Night …”