DAARDIE EERSTE BESKEIE KLEIN TREETJIE
Nou annerdag sien ek weer daardie bekende sêding wat te vertelle het dat iemand wat nie glo dat klein dingetjies ‘n verskil kan maak nie, nog nooit met ‘n zoemende muskiet in die kamer probeer slaap het nie. Of iets in dier voege.
Wat my toe nou dadelik aan die merkwaardige tannie Greyvenstein laat dink het.
In 1939, toe die wêreld nog gebuk gegaan onder die nagevolge van die Groot Depressie, het baie Suid-Afrikaners swaar getrek. In Molteno het die dominee een Sondag daardie jaar uit Matteus 25: 14-30 gepreek, die gedeelte waar Jesus mense aangemoedig het om met hulle talente te woeker. Ná die diens het die dominee ‘n aanbod aan ‘n groep vroue gemaak. Met ‘n klein bedrag wat aan elkeen oorhandig is, is hulle uitgedaag om hul talente in te span en met die geld te gaan woeker.
Elizabeth Ann Greyvenstein het die geleentheid aangegryp en met haar twee sjielings en ‘n sikspens (op ‘n stadium rofweg gelyk aan vyf-en-twintig sent) bestanddele vir beskuit gaan koop. Haar familieresep was ‘n treffer op die kerkbazaar en gou het die bestellings begin instroom. Met haar wins het sy nóg bestanddele gekoop en by sportbyeenkomste, kerkfunksies en ander byeenkomste begin verkoop. Gou was haar beskuit deur die hele distrik bekend.
Hoe sou die beskuit egter buite die distrik aanvaar word? Haar seun het eendag met sy pa se Ford-bakkie die pad gevat en teruggekom met baie bestellings. Die skuur op hulle plaas is omskep in die land se eerste beskuitfabriek met ekstra klei-oonde en tuisgemaakte droograkke. Dit is landswyd verkoop as Uitspan Beskuit en later Outspan Rusks.
Vandag is tannie Greyvenstein se beskuit, danksy baie emigrante Suid-Afrikaners, oor die hele wêreld heen bekend as Ouma beskuit.
Met haar drie muntstukke het sy ‘n sakeryk op die been gebring, want dit is nie waar die storie eindig nie.
In die laat 1950’s het haar seun, Leon, op reis deur Amerika, se pad met Herman Lay (einste Lay van Lay’s skyfies) gekruis. Terug in Suid-Afrika het hy dadelik aan die werk gespring en die eerste aartappelskyfies onder die handelsnaam Simba begin vervaardig.
Uit dieselfde beskuitfabriek het ons later ook nog ander Suid-Afrikaanse gunstelinge soos Tastee Wheat, gekry.
Skoonma het graag vertel hoe haar ma destyds nie juis besonder beïndruk was toe sy die eerste proe van die veelbesproke nuwe Simba-skyfies gekry het nie. “Aggeneewat, dit smaak maar na gewone aartappel met ‘n bietjie sout op, of wat?”
Moet nooit dink klein treëtjies bring jou nêrens nie. Dit is heel dikwels daardie eerste klein beskeie treetjie wat die belangrikste stap van jou lewe kan wees.
Hoe groot is ‘n muskiet? En jy? En hoe baie kere het die muskiet nie al gewen nie!
BILTONG & POT- ROAST 