IS DAAR WERKLIK ‘N BEGIN EN ‘N EINDE?

Sedert ek jare gelede die rolprent, “Somewhere in Time” met die pragtige Jane Seymour en Christopher Reeve gesien het, het ek ‘n fassinasie met reise oor tydsgrense heen. Ouens wat baie slimmer as ek is, gebruik terme soos “geslote tydagtige kurwes”, “kosmiese stringe” en “kwantum swaartekrag” in ‘n poging om hul teorieë te staaf – volgens hulle kan daar (in teorie) wel oor tydsgrense heen gereis word. My oupa sou gesê het, “Jong, e-e-ek, weet darem nie”. Ten spyte daarvan dat daar oor die jare heen al baie e-e-ek-weet- darem-nie’s verkeerd bewys is toe ons wel met selfone vakansiefoto’s begin rondstuur en banksake gedoen het, vliegtuie vinniger as klank kon vlieg en enkele tieners self hulle kamers aan die kant begin maak het (ja, dis waar!), is ek nogal geneig om met my oupa saam te stem.

Ek het al baie gewens ek kon die tyd terugdraai om iets anders te doen as hoe ek dit gedoen het. Of gou gaan kyk wat wag in die toekoms voordat ek ‘n belangrike besluit neem. Ek kan egter nie sien hoe tyd, soos ‘n CD of DVD, ge-rewind of ge-forward kan word nie – om baie redes.

Wat ek wel die laaste tyd oor wonder, is die konsep van tyd in die ewigheidskonteks. En hier kom ‘n baie groot SÊ-NOU-MAAR in die prentjie in. Want hoe sal ons nou ooit met sekerheid weet?

Sê nou maar tyd het nie ‘n begin of einde nie? (En daar verloor ek nou die helfte van my lesers! ‘n Waarskuwing aan die oorblywende een – dit word selfs meer kompleks.)

Tyd, soos die gemiddelde mens dit ken, word gemeet met horlosies en kalenders en is gekoppel aan seisoene asook son- en maanbewegings. Maar dit is relatief, want tydsones kom ook nog in die prentjie in. Wanneer die mense in Australië die sonsopkoms van ‘n nuwe dag bewonder, maak mense op ander plekke gereed vir ‘n nagrus. Ek onthou toe my pa in Suid-Afrika dood is, was dit na middernag daar, maar nog voor middernag hier in Engeland. Ek en my sus het dus verskillende datums vir my pa se sterftyd.

Ek wonder egter oor ‘n ander konsep van tyd.

Dit het alles met ‘n droom begin. Ek droom ek loop ingedagte op ‘n pad. Skielik bevind ek my op ‘n totaal onherkenbare plek – ‘n vreemde dimensie. Niks lyk soos ek dit op aarde ken nie. Ek raak byna paniekerig en wonder hoe ek daar gekom het. Ek besef dat ek verdwaal is en draai om. Ek begin terughardloop en kom by ‘n vreemde ingang – een van daai wat soos water  in sci-fi-films lyk (die Engelse noem dit ‘n “portal”). Met mening spring ek terug deur hierdie “portal” … en skrik wakker. Ek wonder toe of ek dalk vir ‘n oomblik dood was en weer bygekom het. Was ek vir ‘n oomblik in ‘n ander dimensie? (Iemand wat ek ken het ‘n hartaanval gekry toe hy die huis instap en soos ‘n boom neergeval. Talle tekens het agterna daarop gedui dat hy vir ‘n oomblik dood was en met die slag van die val weer teruggebring is.)

Dis toe dat ek begin wonder oor die mens se bestaan – die geboorte en dood, die begin en die einde. En daarna …

Hierdie ge-wonder is natuurlik niks nuuts nie en is so oud soos die mensdom self. Baie mense se gedagtes oor die onderwerp word as die alfa en omega (verskoon die woordspeling) verkoop en talle godsdienste en sektes is al daar rondom gebou. Van my kleintyd af weet ek van die hemel en die hel. Soos talle godsdienste vertel, is die hel ‘n plek van ewige straf vir dinge wat jy tydens jou leeftyd verkeerd gedoen het en die hemel is ‘n plek van ewige beloning omdat jy soet was en glo. Ander godsdienste vertel weer van reinkarnasie of die onderwêreld.

Ek weet dat ek, lewende wese, uit twee primêre dinge bestaan: weefsel en energie. Alle lewende organismes bestaan daaruit. Weefsel, in die mens, bestaan uit water, proteïne, vette, koolhidrate en minerale. Wanneer jy jou laaste asem uitblaas, of jy nou deur ‘n leeu opgevreet en uitgeskei word en of jy nou begrawe word, jou liggaam word basies kompos. Dit word afgebreek in verskillende prosesse tot ‘n veelvoud van stowwe. Jou brein ook – jou geheue word uitgewis. Daar bly niks van die weefselgedeelte van jou liggaam oor soos mense dit onthou nie. (Alhoewel, ek wonder ook baie oor die oorplasing van DNA, menslike chimeras en sulke goed, maar dit is ‘n gesprek vir anderdag). Jou energie, egter, gaan nie tot niet nie. Einstein het ons al vertel dat energie, veral in ‘n ope sisteem soos jou liggaam of die aarde (waar ons energie met ons omgewing uitruil), nie vernietig word nie, maar bloot aangaan, meestal in ‘n ander hoedanigheid. Energie word dus getransformeer.

En dit is op hierdie punt dat my ge-wonder groter word.

Veronderstel (daai sê-nou-maar!) ons almal  lewe in ‘n spesifieke dimensie (tans die aarde) in ‘n spesifieke tyd op ‘n tydlyn. Die lyn strek terug die ewigheid in en so ook vorentoe die ewigheid in (onthou, die heelal is onmeetlik groot en, so word daar gedink, brei steeds uit). Een heuglike dag op aarde soen jou ouers mekaar, een ding lei tot die volgende en, siedaar!, jy word op aarde verwek – met die liggaam waarin jy hopelik die aarde gaan bewandel. Jy is steeds net ‘n bondel water, proteïne, vette, koolhidrate en minerale – totdat energie jou lewe gee. Jou “power pack start jou op”.  Jou “power pack” gee nou lewe aan die vorm wat daai water en vet en goete aangeneem het – jou liggaam. Die “power pack” kon dalk net sowel in ‘n koei of ‘n boom ook beland het, maar dit was vir jou bestem. Of hoe?  Nou skop ‘n menigte interne en eksterne faktore in om jou te vorm – jou persoonlikheid, jou geloof, jou kulturele waardes, intelligensie en so aan.

 Waar kom daardie energie vandaan en waaraan het dit lewe gegee, wat was dit voordat dit getransformeer en in my liggaam kom vestig het?

Is dit ons siel?

Terug na my droom. Sê nou maar daardie energiebal beweeg op hierdie tydlyn langs, dalk selfs heen en weer – vir ewig. Hy beweeg deur “portals” van een dimensie na die ander en neem verskillende vorme aan van een dimensie na die volgende. Dalk bly hy selfs twee of meer kere op aarde in verskillende liggame of vorme. Binne-in hierdie dimensies mag daar dalk, soos op aarde, ‘n verloop wees, ‘n geskiedenis met tydsaanduidings wat deur die wesens van daardie dimensie geskep is. Hierdie dimensies is egter onafhanklik en totaal verskillend van mekaar. Wat in een dimensie gebeur, het geen relevansie in ‘n ander nie. Dis hoekom daar geen konsep van tyd vir die bewegende “power pack” is nie.

Is die hemel of hel een van hierdie dimensies? Soos in Monopolie. Go to jail – of dan nou hel/hemel.

Ja, ek wonder sommer. Maar hoe sal ons nou weet?

Haai wag, dis teetyd! Wel, ten minste hier waar ek nou is. Ek en my “power pack”. Op hierdie spesifieke tydstip…  Ag, vergeet dit!

HOE VREEMD IS “VREEMDE” VERSKYNSELS?

Ek onthou twee voorvalle, as kind, waar my liewe ma baie ontsteld was. Ek moet benadruk dat my ma ‘n diep gelowige mens was wat haar nie met “nonsens” opgehou het en nie bekend daarvoor was dat sy kluitjies sou bak nie. Veral nie om aandag te soek nie.

Toe ek die oggend wakker word, het ek haar in ‘n toestand by die kombuistafel aangetref. Ek was nog in die laerskool en dit is dus te verstane dat sy my aanvanklik nie met sulke goed wou opsaal nie. Pa was egter by die werk en ek dink sy het iemand gesoek om mee te gesels. As oudste kind was ek op daardie stadium al dikwels haar klankbord.

“Ek het myself laasnag op die bed sien lê, langs jou pa,” het sy huiwerig begin toe ek haar vra wat fout is. “Ek het gesweef en kon myself op die bed sien lê slaap.”

“Was dit ‘n droom?” het ek skepties gevra.

“Dis wat ek nie weet nie. Alles was so duidelik. Ek was bang en wou wakker word, maar kon nie.” Haar hande het liggies gebewe en dit het gelyk of sy wou huil. “Ek het probeer skreeu, maar kon nie ‘n geluid uitkry nie.”

Nie baie lank daarna nie het dit weer gebeur en weer het dit dieselfde reaksie by Ma ontlok. Groot ontsteltenis.

Ek het in die biblioteek gaan oplees en gesien dat daar baie opgetekende gevalle van buite-liggaam ervarings was. Dit het Ma egter nie gemakliker daaroor laat voel nie.

Sy het haar ervaring met niemand anders bespreek nie. “Die mense sal dink ek word gek.”

Ek is, soos my pa en ma was, ook een van daardie skeptiese mense wat altyd wonder oor hierdie “onverklaarbare” goed. Voordat ons dit nie eerstehands beleef of gesien het nie, neem ons dit met ‘n knippie sout. Maar ek is oop vir oortuiging. Dalk soos Tomas van die Bybel.

Jare later het ek ‘n pen verloor waaraan ek baie sentimentele waarde geheg het. Dit was ‘n silwer Parker wat ek by iemand baie spesiaals gekry het. Ek was baie ongelukkig oor die verlies. Een nag droom ek van die pen en sien duidelik waar hy is – op die mees onwaarskynlikste plek by die werk. Die volgende oggend is ek vroeg by die werk en loop eerste ding, ietwat skepties, na daardie plek toe. Ek is egter nuuskierig en, moet ek erken, hoopvol steek ek my hand in die gleuf in. Ja, ek vat toe die pen raak.

Soos reeds vermeld, was my pa selfs nog meer skepties oor hierdie dinge as ek. Enkele maande voor sy dood, neem Ma vir hom sy oggendkoffie in die bed – en tref hom verwese en in trane aan (om Pa in trane te sien was op sy eie ‘n vreemde verskynsel).

Hy kon nie dadelik praat nie, maar na ‘n ruk kom dit stamelend: “Hulle was hier, die drie van hulle”.

“Waar was wie, my lief?” wou Ma weet.

“Net daar by die voetenent van die bed… die drie…” Verder kon hy nie kom voordat emosies weer die oorhand gekry het nie. Ma het gedink om hom maar te los – hy sou wel later vir haar vertel.

Enkele weke later, kort voor sy dood, is Ma saam met Kleinsus winkels toe. Terug by die huis tref hulle vir Pa op die sitkamerbank in dieselfde toestand as daai oggend in die bed aan.

“Hulle was weer hier…” is al wat hy baie emosioneel kon uitkry.

Hy is dood sonder dat ons weet wie hom besoek het.

Enkele jare later is ek en Vroulief in die vliegtuig van Duitsland af op pad Engeland toe. Kort na opstyging, let ek ‘n vreemde ligbal langs die vliegtuig op. My onmiddellike reaksie is dat dit ‘n weerkaatsing in die klein, ronde venstertjie moet wees en kyk rond om die oorsprong van die weerkaatsing te sien. Ek sien niks. Ek wys vir Vroulief die bal, so groot soos ‘n wasmasjien  en so half in ‘n ronde wolkie gehul. Sy, en so ook ander mense, sien hom ook. Die bal bly langs die vliegtuig. Later beweeg hy vorentoe, weer terug en toe onder die vliegtuig in. Toe is hy weg. Ek kan myself steeds skop dat my selfoon bokant my kop in die bagasierak was.

Ek het vir baie jare oor hierdie bal gewonder en het my eie verklarings probeer kry. Eendag lees ek toe van balvormige weerlig – ‘n rare fenomeen wat, na bewering, al deur mense waargeneem is. Dit word normaalweg met donderstorms geassosieer, maar die lig glim baie langer as die blitsige weerligstraal. Op die internet is daar selfs video’s van sulke balle. Ek wonder nou of statiese elektrisiteit, toe die vliegtuig so deur die wolke beweeg het, nie dalk die ligbal kon veroorsaak het nie.

So wonder ek oor baie goed. Soos daai ou huurhuis waar ons beslis nie alleen was nie – die een waar die jong verpleegster, kort voordat ons daar ingetrek het, selfmoord gepleeg het. En daardie dringende drang wat my forseer het om af te trek om die bande na te gaan, eendag toe ons hele gesin op reis was. Ek trek langs die pad af en sien toe dat een van die bande ‘n yslike blaas gevorm het en op die punt was om te bars. Ek wonder ook oor daai aand toe ek nog in die hoërskool was en ek alleen by die huis  op my bed na die Top Twenty lê en luister het. Ek hoor toe duidelik hoe die kombuisdeur oopgaan (maar nie weer toegaan nie), iemand teen die kombuisstoel stamp, iets soos ‘n bos sleutels op die tafel gooi en by die voordeur uitgaan. Die voordeur is met ‘n slag toegeslaan. Toe ek gaan kyk of dit die ander huismense is wat terug is, is daar niemand nie. Die agterdeur is steeds gesluit, die stoele staan netjies en die voordeur is op knip. Ek weet ek was wawyd wakker. Die huismense het eers later teruggekom.

Daar was ook die kloppe aan die deur, drie voorvalle, die aand voordat nabyfamilie dood is. Ons het elke keer om die kombuistafel gesit en almal het die klop aan die agterdeur gehoor. Ma het nog gesê ek moet versigtig wees toe ek opstaan om die deur oop te maak. Daar was niemand. Drie keer het dit gebeur, ja.

O ja, en Les, ons 81-jarige buurman in ‘n vorige blyblek van ons hier in Engeland. Hy het alzheimersiekte gehad en nie aldag geweet wat rondom hom aangaan nie. Een oggend word hy wakker met ‘n dringendheid wat hom jaag om by sy beste vriend, Allan, in ‘n naburige dorpie uit te kom. Sy vrou, Dorothy, het verpligtinge gehad en belowe hom dat hulle die agtermiddag daarheen kan ry. Sy het besig geraak en later besef dit is baie stil. Les was skoonveld. Sy bel haar seun, wat dadelik kom. Dorothy het net ‘n gedagte dat hulle na die buurdorpie toe moet ry. Nie ver van Allan se huis af nie, tref hulle vir Les aan – flink op pad na sy vriend toe. Hulle laai hom op en ry na Allan toe.  Les is verpletter toe hulle die nuus hoor. Allan is ‘n halfuur tevore skielik aan ‘n hartaanval dood. ‘n Maand later het Les sy vriend gevolg.

Ek is steeds skepties en soek logiese verklarings. Soms sukkel ek.

Wonder julle ook so oor die goed?

SUPERMARK-RILLERS

Ek’s ‘n dapper man, kyk hoe stap ek deur die mark …

Vanoggend kry ek hulle weer daar – sommer vroegdag al. Hulle is altyd daar, in die supermark.

 

Ek sê en doen (gewoonlik) niks, maar vroulief ken al, na vele sakke sout, my liggaamstaal. “Bedaar, André, bedaar.”

 

Daar is ‘n spiertjie in my wang wat dadelik spring wanneer ek hulle teëkom. Die intensiteit en frekwensie van die spierspringery hang net af van watter een van die mense ek raakloop. Gewoonlik is hulle egter almal daar en teen die tyd dat ons by die kassiere kom, lyk ek soos Chief Inspector Dreyfus in die Pink Panther-flieks.

 

Ek verwys natuurlik na daardie mense wat ‘n vinnige besoek aan die supermark tot kort voor ‘n beroerte kan laat draai.

 

Vanoggend gryp ek ‘n klein trollie, want ek is (dalk altyd?) haastig en het min goedjies om te kry. Die spiertjie spring liggies en net een keer toe ek sien hoe ‘n oorgewig ou – middeljarig – gebukkend oor sy trollie hang met sy arms gesteun op die handvatsel. Ek sê niks, maar ek dink: “Nee man, loop regop – mens is nie so lamlendig nie,” veral toe hy heel behendig rek om ‘n 24-pak bier in sy trollie te laai.

 

In die katkosgang af hoor ek nog ‘n ou sommer van ver af en Wangspier spring sommer twee keer. Sjloef-sjloef kom hy agter sy trollie aan geskuifel. Die sleepvoet-geluid laat my ore suis en my vel vol knoppies uitslaan soos die meisies s’n, destyds, in die klas wanneer juffrou Coetzee se lang naels per ongeluk oor die swartbord geskuur het. Of soos vroulief wanneer sy die roomys se houtstokkie aflek. “Tel op jou voete, tel tog net jou voete op!”

 

Die spiertjie begin warm raak toe ek die ouer man, met sy trollie dwars in die middel van die gang, sien. Hy staan daar voor die koekierak soos iemand wat verdwaal is, besluiteloos, met ‘n uitdrukking van pyn op sy gesig – mond oopgesper, skrefiesoë gly oor die pakkies voor hom. Kry ‘n ander bril, Oom – daai bifocals werk nie meer vir jou nie.

 

Terwyl ek ewe geduldig (mos) wag dat hy sy trollie uit die pad kry, spring wangspier in overdrive toe die vyfjarige klein blikskottel, wat luidkeels aandring om die trollie te stoot, my hakskene vir die derde keer stamp. “Be carefull,” kom dit vir ‘n derde keer van sy ma af terwyl haar kyk in my rigting insinueer dat ek dalk te stadig beweeg. Ek beduie na die trollie voor my en in my kop begin woorde vorm wat ek net-nou, wanneer ek alleen in die kar is, sal uitlaat.

 

Behalwe ook vir die ouens wat ‘n appel loop en eet en die stronk op ‘n blikkie ingelegde worsies gaan wegsteek, die rakpakkers wat die gang blokkeer, die gillende kinders, die koffie wat na ‘n ander rak verskuif is, die twee ou tannies wat in die middel van die gangetjie resepte uitruil …(spiertrek!) … is daar niks waarvoor ek in ‘n supermark skrik nie.

 

Ek dink ek word ‘n grumpy ou man.

‘N TYD VIR ALLES

‘N TYD VIR ALLES

Ek wou darem in Rotterdam op die water ook kom. Dit was ‘n bewolkte, reënerige dag en net reg vir ‘n “havenrondvaart” op die Marco Polo in een van die grootste hawens ter wêreld.

Ons het sommer hawe toe gestap en ek kon my weer eens verlustig in die avontuurlike argitektuur van hierdie besondere stad waarvan ‘n baie groot gedeelte tydens die Tweede Wêreldoorlog verwoes is.

Toe reën ons later van die buitedek af binnetoe dryf, was foto’s deur die reënspatsels op die vensters nie so maklik nie. Die vars appelgebak en ‘n warm Douwe Egberts-koffetjie het egter meer as opgemaak daarvoor.

Ons weet mos nou al van die vroegste tye af dat daar vir alles op aarde ‘n tyd is; en so breek ons tyd vir huiswaarts keer ook aan.

Die pad terug deur drie van die vier lande tot in Calais verloop nie sonder voorval nie na ‘n amperse onderonsie met ‘n groot vragmotor wat sy eie padreëls volg. Maar alles is mos goed wat goed eindig en ons ry vir oulaas, ongeskonde, aan die regterkant van die pad op die veerboot by Calais.

Engeland, huis, hier kom ons.

 

VAREND CORSO WESTLAND

VAREND CORSO WESTLAND

Ons tydsberekening met ons besoek aan Delft was perfek, want ‘n besondere jaarlikse gebeurtenis het daardie dag plaasgevind – die “Varend Corso Westland”. Elke jaar in Augustus vaar ‘n lang optog van vrolik-versierde vlotte op die kanaal.

Die drywende blommeparade is ‘n unieke skouspel waarin meer as 40 bote versier is met blomme, ander plante asook groente en vrugte.

Elke boot het ‘n eie tema en musikante met pragtige kostuums op die bote skep ‘n karnaval-atmosfeer en verleen verdere kleur aan die skouspel.  Die parade word oor drie dae gehou en gaan deur plekke soos Den Haag, Delft en Vlaardingen. Die afgelope parade was die  22ste jaar wat dit aangebied is.

Laat my foto’s verder praat!

DIE WENVLOT

SO ‘N NAAM TREK ‘N SUID-AFRIKANER SE AANDAG

JUNGLE BOOK

GEFASSINEERD

 

DELFT

DELFT

Delft was ‘n grootse belewenis!

‘n Kort rit per trein (nogal een van daardie dubbeldekkertreine!) het ons van Rotterdam na Delft geneem.

Delft is natuurlik wêreldbekend vir Delfts blauw, daardie beroemde blou-en-wit erdeware. Minder bekend, is die ontploffing wat die grootste gedeelte van die stad in 1654 verwoes het. Meer as 100 mense is dood en duisende beseer toe 30 ton buskruit in ‘n opslagplek ontplof het. Die enigste rede vir die relatiewe lae dodetal is die feit dat baie van die inwoners twee feeste in naburige dorpe bygewoon het.

Die stad het 9 suster-stede waarvan Pretoria in Suid-Afrika een is.

Ons tydsberekening was uitstekend, want tydens ons besoek het ‘n groot jaarlikse gebeurtenis ook daar plaasgevind. Meer daaroor volgende keer.

LET OP DIE DUBBELDEKKERTREIN

WAT ‘N LEKKER (BELGIESE) BIER MET ‘N INTERESSANTE GESKIEDENIS (DIE NAAM BETEKEN “SUDDEN DEATH”)

SO BEKEND GELYK, DAT EK NET NET MOES AFNEEM

IETS WAT MY OPGEVAL HET IN NEDERLAND, IS DAT DIE MEESTE FIETSE DOODGEWONE “OUTYDSE” FIETSE IS EN DAT DIE MENSE MET DOODGEWONE KLERE (SONDER VALHELMS) RY. NET SOOS ONS, DESTYDS, TOE EK NOG ‘N KIND WAS.

 

ROTTERDAM – RONDLOOP EN DIE MARKTHAL

ROTTERDAM

RONDLOOP EN DIE MARKTHAL

Saterdagoggend het ons ‘n stukkie van Rotterdam te voet gaan verken. Ek moes weer ‘n draai by die Markthal, wat ek die eerste aand gesien het, maak.

The Markthal is ‘n enorme marksaal met ‘n boog  woonstelle en kantore bo-oor. Die gebou is in Oktober 2014 geopen. Behalwe vir die groot marksaal, bevat die kompleks 228 woonstelle, 4600 vierkante meter kleinhandelruimte, restourante om van te kies en keur en ‘n ondergrondse parkeergarage met 4 verdiepings waar  meer as 1200 motors kan parkeer.

‘n Tydjie gelede het ek vertel van die interessante vrugte wat ek al hier in Europa teëgekom het. En sowaar, by ‘n vrugtestal daar in die Markthal loop ek toe weer ‘n klompie vreemde vrugte raak (en andere wat nou al aan my bekend is).

Ons tyd was beperk en ek moes behoorlik uit die saal gesleep word sodat ons verder kon verken. Daar sal hopelik ‘n volgende geleentheid wees.

MARKTHAL IN DIE AAND

DIE BESIGE MARKSAAL VAN MARKTHAL BEDAGS

VAN BO NA ONDER: SLANGVRUG, MANGSTEEN, FEJOA, BOOMTAMATIE EN PITAYA (‘N TIPE GEEL DRAGON FRUIT – HEERLIK!)

SLANGVRUG WAT VAN ‘N PALM AF KOM. Die vrug is min of meer so groot soos ‘n vy en die tekstuur is baie soos dié van ‘n kokosneut.

VOLGENDE KEER: DELFT

KINDERDIJK

KINDERDIJK

ROTTERDAM: DAG 1

Ná ‘n stewige ontbyt, voorberei deur my prinses  (ook bekend as Melissa, my dogter) in haar kasteel, het ons die pad (aan die regterkant!) Kinderdijk toe toe geneem. Dit was ‘n trietsige, reënerige dag – nie ideaal vir foto’s nie.

Kinderdijk is ‘n dorpie in die distrik Molenlanden, in die Suid-Hollandse provinsie van Nederland – so 15km oos van Rotterdam.

Dit was vir ons heel treffend om uit die bloute ‘n kat in die veld daar teë te kom – veral nadat ons die volgende inligting bekom het.

Tydens die Saint Elizabeth-vloed van 1421 het die Grote Hollandse Waard oorstroom . Die Alblasserwaard-polder is egter nie oorstroom nie. Daar word vertel dat, toe die verwoestende storm bedaar het, ‘n dorpenaar na die dyk tussen hierdie twee gebiede gegaan het om te kyk wat gered kan word. In die verte sien hy ‘n houtwiegie op die water dryf. Soos hy nader beweeg, bemerk hy beweging in die wiegie en by nadere ondersoek sien hy  ‘n kat wat probeer om die wiegie in die golwende water te balanseer deur heen en weer te beweeg  sodat water nie in die die wiegie kon kom nie. Toe die dorpenaar uiteindelik by wiegie kom, sien hy dat ‘n baba rustig daarin slaap – ongeskonde en droog. Die kat het die wieg gebalanseer en drywend gehou.

Hierdie legende is in Engels gepubliseer as “The Cat and the Cradle”.

Die dorpie is in die Alblasserwaard-polder by die samevloeiing van die Lek- en Noordrivier. Ongeveer 1740 is ‘n network van 19 windmeulens gebou om die polder te dreineer. Hierdie groep meulens is die grootste konsentrasie van ou windmeulens in Nederland. Die windmeulens van Kinderdijk is een van Nederland  se bekendste toeriste-attraksies  en sedert 1997 ‘n wêrelderfenisgebied van UNESCO.

 

APPELKOOS EN JULUKA

APPELKOOS EN JULUKA

Die eerste keer toe ek hom gesien en sy naam gevra het, het hy met daardie ondeunde oë van hom geglimlag en gesê: “Appelkoos, Meneer”.

Hoekom juis Appelkoos, weet ek nie; dalk was dit die eerste oulike Afrikaanse woord wat in sy kop gekom het. Hoe dit ook al sy, ek was die enigste een wat hom Appelkoos genoem het. Al die ander het hom as Johannes geken – die bode waar ek lank gelede gewerk het. (My pa se naam was, terloops, Koos en my ma het graag vertel hoe ek as kleuter – dalk uit respek? – nie die betrokke vrug appelkoos wou noem nie, maar altyd van ‘n appelpappa gepraat het.)

‘n Baie besondere verhouding en ongewone vriendskap het tussen my en Appelkoos ontstaan. Mense kom en gaan mos in en uit ons lewens. Die meeste mense se herinneringe vervaag of raak totaal vergete. Daar is egter mense wat onuitwisbare spore deur jou hart trap. Appelkoos,  met sy skerp humorsin, was een van hulle. Ons kon lekker lag, oor alles.

So sit ons eendag en gesels toe hy my vra of ek “darrie lied van die oriebama ken”.

“Oriebama?” vra ek.

“Ja,” antwoord hy en val weg met: “Daaaar kom ooriebama, die ooriebama hy kom oorie see…”

Ek lag.

Hy vra: “Jy ken hom? Watse deng is darrie ooriebama?”

“Dis Alibama,” antwoord ek hom. “Daar kom die Alibama. Dis ‘n skip”.

“Ôô, ‘n skip.”

“Ja, dit was ‘n skip, eintlik die Alabama, daar van Amerika af. Lank terug.”

Ek kan tot vandag toe nie die lied se woorde reg sing nie.

“Daar kom ooriebama…”

Kleinsus het destyds met ‘n outjie, Danny, uitgegaan. Danny was ‘n uitstekende sokkerspeler en het vir Bloemfontein Celtic gespeel. Hy het Suid-Afrika ook op die Makkabese Spele in Israel verteenwoordig en was baie gewild onder die swart sokkerondersteuners. Elke keer wanneer Danny aan die bal geraak het, het “Juluuuuka” deur die stadion gedreun. Selfs in sportberigte is daar na Danny in aanhalingstekens as “Juluka” verwys. Ek was nuuskierig oor hierdie naam, aangesien ek nog nie kennis geneem het van die nuwe sanger met sy groep wat op die toneel verskyn het nie. Bloemfontein se swart bevolking het egter kennis geneem van die wit outjie wat brûe tussen kultuurgroepe bou.

Dit was dan ook die einste Appelkoos wat my kon antwoord toe ek eendag in die kar, op pad sokker toe, vir hom vra hoekom hulle vir Danny Juluka noem. Daardie Maandag toe bring hy vir my ‘n foto van Johnny Clegg saam met sy groep, Juluka.

Met hul eenderse haarstyle kon ek duidelik die ooreenkoms tussen Johnny en Danny sien. En ek het kennis van Johnny Clegg geneem.

Die afgelope week, met Johnny se dood, toe dink ek weer aan Appelkoos.

Ek wonder of hy my ook nog onthou.

Daaaar kom ooriebama …

SENTIMENT IS ‘N MOEILIKE DING

SENTIMENT IS ‘N MOEILIKE DING

Van my kleintyd af is ek maar sentimenteel oor goete. Ek het nou nog ‘n klompie bendebriefies en die geheime skrifkode van my en Willie se bende uit ons laerskooldae. Die Perderuiters – al het ons nie perde gehad nie. Ons wou Die Kavaliers gewees het – na aanleiding van destydse rolprent – maar ‘n ander bende het ons voorgespring.

‘n Mens dra swaar aan hierdie sentimentaliteit, veral as jou ander helfte nie dieselfde as jy oor dinge voel nie. Die huis moet nie ge-clutter wees nie, waarmee ek saamstem. My saamstem skop veral in wanneer die vertrekke skoongemaak en afgestof moet word.

Op die grens, terwyl ons op patrollie in die bos was, het ek eendag  tydens ‘n ruskans iets skerps gesoek om ‘n gat in my webbing se bandjie te steek. My ou maat, Doepie, sien toe ‘n geroeste spyker raak en gee dit vir my aan. Die spyker maak die gat toe perfek en ek bêre hom ingedagte in my sak toe ons opstaan om verder te stap. Twee  dae later tref ‘n stuk skrapnel vir Doepie in die bors. Die medic ruk Doepie se flenterhemp oop in ‘n poging om die bloeding te stop, maar ons makker sterf voor ons oë. Toe hy weggedra word, bly twee van sy hempsknope in die sand agter.

Dae later ontdek ek die weer die spyker en die twee knope – wat ek (natuurlik) opgetel en in my sak gesit het, daardie noodlottige dag.

Terug by die huis word die spyker en twee knope in my kas gehou, in ‘n asbakkie wat ek saam met ‘n bierbeker as verjaarsdaggeskenk by my troepe op Ondangwa gekry het. Die stelletjie het saamgetrek nadat ek getroud is – niemand het geweet van die waarde wat ek daaraan heg nie. Een Saterdag terwyl ek by die rugby was, het vroulief besluit dit is tyd vir opruim. Daardie aand, toe ek my kasdeur oopmaak, is die asbakkie leeg.

“Dit was net twee ou knope en ‘n geroeste spyker!” was haar verweer.

Verlede maand in Suid-Afrika moes ons stoor leeggemaak word. Na byna 17 jaar in die buiteland lyk dit nie of ons daardie goed meer gaan gebruik nie. Ons het buitendien alles wat ons in Engeland nodig het, reeds gekoop. Pakplek in die heelwat kleiner huise is ‘n luukse, dus moes daar van die meeste van die goed ontslae geraak word. Die familie kom neem wat hulle kan gebruik en Helpende Hand kom ry die res weg. Dit is nou nadat ons ‘n paar sentimentele goedjies eenkant gehou het.

Kom ek toe af op twee items wat my baie ver terugneem.

Destyds was daar ‘n tienertydskrif wat ek graag gelees het. Patrys. Die tydskrif het ook ‘n klub gehad, die Patrys-speurderklub – so reg in elke skoolseun se kraal. Ek was ‘n Patrys-speurder met lidmaatskapkaart en al. “Gemagtig tot samewerking met die S.A.P.” – so staan dit op my kaart. Ek het soos James Bond gevoel die dag toe ek my kaart ontvang het en was heeltyd op die uitkyk vir iets waarmee ek die Suid-Afrikaanse Polisie mee kon “help”. Ek hoef toe egter nie lank vir die geleentheid te gewag het nie.

Ek was dertien toe daar vir die soveelste keer by ons ingebreek word. Ek sien vir ta oor die heining spring toe ons in die oprit stop. Ma wou nog keer, maar ek is agter die man oor die heining aan en jaag hom deur ons woonbuurt se strate. Ek was fikser as hy en kort voor lank duik ek hom soos ons in rugby geleer is.

Die polisie was so beïndruk, dat ek na ‘n seremonie by Parkwegpolisiestasie in Bloemfontein genooi is. Daar is ek toe deur ‘n baie belangrike polisieman geprys en bedank vir my “dapperheid” en het selfs ‘n beloning – ‘n volle R20 gekry. So in ‘n bruin amptelike koevert met ‘n brief in. 

Met my R20 het ek by die OK Bazaars vir my ‘n grênd Timex horlosie gekoop. Die horlosie het talle bandjies oorleef in sy omswerwinge saam met my – skoolvakansies op die plaas, my matriekeksamen, my dienspligjare en tye op die grens om enkeles te noem. Kort nadat ek begin werk het, het my getroue metgesel ‘n welverdiende rus gekry toe hy met ‘n spoggerige digitale horlosie vervang is. Een met ‘n liggie wat aangaan wanneer een van ses knoppies gedruk is. Ek weet nie wat later van hierdie horlosie met die baie knoppies geword het nie.

Maar, terwyl ek die stoor leegmaak, kom ek op ou Timex af – nog met sy laaste bandjie wat ek op die grens gedra het. Ek wen hom op en maak hom om my pols vas. Vir die hele drie weke wat ons in Suid-Afrika gekuier het, het daardie horlosie nie ‘n enkele minuut van die regte tyd afgewyk nie.

My speurderkaart en Timex is nou in Engeland.

Jaaa, noem my maar ‘n sentimentele ou man …