“Gedurende ons leeftyd kom ons voor keuses te staan, om dinge beter te maak, of slegter. Of om dit soos skape maar te verduur. Ek kies om dinge beter te maak, sover ek kan.”
Ek sit die dinge in Suid-Afrika hier van ʼn afstand af in Engeland en beskou (en beleef!) en my hart bloei. Dit krap my om en my gedagtes bly daarheen beweeg. Gewoonlik kan ek gaan sit en dinge rasioneel uitpluis. Ek is ʼn emosie-gedrewe mens en daarom hou ek van drama – dramatiese musiek, dramatiese stories en dramatiese flieks. Verder is ek ’n geweldige sentimentele mens wat waarde heg aan al die goed wat my lewe gebeitel het. En dan het ek ook nog hierdie geweldige lojale streep wat soms ʼn ergernis kan wees. Almal wat my ken weet wat my gevoel oor Afrikaans, Suid-Afrika, die Vrystaat, Bloemfontein en Kovsies is. En natuurlik my span, die Cheetahs! Dis waar my sentiment en lojaliteit lê.
Wanneer besluite geneem moet word, dan kry ek dit nogal reg om die emosies opsy te skuif. Dan skop my rasionele denke in wat my verstand die oorhand gee.
Maar die gebeure in Suid-Afrika laat my sukkel. My kop beduie my dié kant toe en my hart trek ander kant toe. Ek is van nature ʼn optimis en probeer positiewe gedagtes en boodskappe plant. Maar ek is ook ʼn realis en dis waar die stryd tussen my hart en verstand vandaan kom.
My verstand vertel vir my dat ʼn klappery erg is, maar die groot moeilikheid gaan begin wanneer daar oor en weer begin geklap word. My verstand vertel ook vir my van die talle positiewe gebare wat uit die chaos voortspruit van wit en swart wat saam bid en mekaar ondersteun. En my verstand onthou ook van ʼn bende AWB-manne wat destyds vol testosteroon gepomp met bakkies en ʼn ou Mercedes na Bophuthatswana opgeruk het met tragiese gevolge. My verstand herinner my ook aan waarhede in die Bybel. Soos die keer toe Jesus gevange geneem is en Malgus se oor deur Petrus afgekap het. Toe ruk Jesus mos los en begin Malgus te skop en slaan en die ander dissipels spring ook in en gou was daar een helse fight waar die oormag Romeinse soldate omtrent al die dissipels doodgemaak het. En so sneuwel Christendom toe sommer voor dit nog kon begin het. Of onthou ek nou verkeerd?
Maar dan kom my hart en vertel vir my van die vernietiging van so baie goed wat vir my dierbaar is. En van barbaarse skobbejakke wat net ontwrig, plunder en leed saai. En dat ons mos nie stilswyend kan toekyk dat dit gebeur nie. Kriminele soos hulle word wêreldwyd gestraf, vir eeue al, maar die Suid-Afrikaanse regering laat oënskynlik hierdie dinge ongestraf toe. Wie moet dan die strafwerk doen?
Hoe maak mens?
Destyds, met die referendum, toe ons moes ja of nee stem, het my emosionele kant my gewaarsku dat dinge kan verander as ons ja stem. En dat die veranderings dalk nie altyd gunstig uit ʼn blanke oogpunt sal wees nie. Daai emosies het my ook vertel van bloed, sweet en trane op die grens waar talle van my vriende dood of gewond is ter verdediging van juis dit wat ons toe wou deel met die “vyand”.
My rasionele kant het egter geredeneer dat dat dit nie reg is dat die oorgrote meerderheid inwoners uitgesluit word van so baie voordele wat deur die minderheid in ons pragland geniet word nie. En nie net is dit verkeerd nie, maar dit is ’n tydbom waarvan die lont een of ander tyd tot by die bom gaan brand. En as daai bom ontplof, gaan dit die grensoorlog na ʼn cowboys en kroeks-speletjie in die agterplaas laat lyk. Dit was dus nie vir my moeilik om ja te stem nie.
Nou sukkel ek egter. ʼn Gedeelte van my voel byna of ek verraai is. In die tande geskop is. Ek sien hoe word die goed waaraan ek waarde heg vernietig en verbrand. Ek luister hoe minagtend daar met my taal omgegaan word. Ek sien hoe die standbeeld van ʼn waardige, geliefde staatspresident deur skobbejakke vernietig word. En ek wil huil daaroor.
Maar dan sien ek ook die foto’s en video’s waar jongmense van alle kleure hand om die lyf staan en bid. Ek sien swart jongmense wat in afgryse saam met hul wit vriende toekyk hoe barbaarse groepe alles wil verwoes en skeurings veroorsaak. Ek sien jong mense van al die bevolkingsgroepe wat skouer aan skouer opruim waar die molesmakers vernietig en gemors het. En ek weet ook dat daar miljoene swart mense soos Johannes is, Johannes wat nou al vir meer as twintig jaar na ons tuin daar in Pretoria omsien. Johannes wat ek met my lewe sal vertrou.
Ek dink by myself, as iemand by my huis inbreek en my gesin en eiendom bedreig, gaan ek hom nie nooi om ’n dop saam met my te drink en dan gesels ons oor alles voordat ek hom die sleutels van my kar en ander goed gee nie. Nee, ek gaan beslis optree.
Nou worstel ek met die vraag: Hoe tree mens teen hierdie barbare op sonder om ’n bloedbad te ontketen?
My hart bal vuis en wil net donder en bliksem, maar my verstand vra: En dan? Hoe gaan 4 miljoen wittes hulself teen 40 miljoen swartes verdedig? Wat gaan gebeur as die geweld en onluste na die woonbuurte oorspoel? Waar begin jy jou frustrasies uitpak – by mense soos Johannes en die vrou agter die kasregister by Checkers?
My opportunistiese, positiewe aard glo daar sal ’n oplossing wees. En die oplossing, na my mening, lê in die gesindheid van daardie (meerderheid!) swart mense wat saam met ons wittes in afgryse kyk hoe die afbrekers verwoes. Die Johannese en die baie swart studente soos die wat in die foto’s op Facebook is. Maar dan moet ons hulle nie verder vervreem nie. Ons moet ʼn eenheid met hulle vorm. Eendrag maak mag sodat die “ons” en “hulle” nie meer swart en wit is nie, maar ʼn eendragtige Suid-Afrika teen die verwoesters wat ʼn enkele gifdruppel in ʼn glas helderskoon water is. Saam bied ons dan weerstand teen die mense wat die meerderheid landsburgers se geluk wil steel.
Kan jy dit doen? Deins jy terug voor die uitdaging? Luister dan weer na die bekende storie van ʼn ou man wat elke oggend vroeg op die strand gaan stap het.
Een oggend tydens sy strandstappie sien hy ʼn vreemde figuur wat lyk of hy danspassies uitvoer so ʼn ent voor hom. Die ou man glimlag by die gedagte aan iemand wat die dag so indans en loop vinniger om by die persoon te kom. Soos wat hy nader kom, besef hy dat dit ʼn jong man is en dat hy eintlik nie dans nie. Die jong man buk kort-kort af, tel goed van die strand af op en gooi dit dan in die see.
Toe die ou man naby genoeg is, groet hy vriendelik met “Goeiemore, mag ek vra waarmee jy besig is?”
Die jong man stop en kyk op: “More, nee ek gooi sommer die seesterre terug in die see.”
“Ooo,” antwoord die ou man half verbaas. “Nou’s ek nuuskierig, hoekom doen jy dit?”
“Die son is uit en die gety trek terug,” antwoord die jong man. “As ek dit nie doen nie, sal almal van hulle doodgaan”.
Die ou man frons. “Maar jongman, besef jy hoe ver hierdie strand sterk en dat die seesterre kilometers ver op die strand uitgespoel lê! Jy gaan werklik geen verskil maak nie.”
Die jong man buk af, tel nog ʼn seester op en gooi dit in die see. Terwyl die seester in die water wegsak, antwoord die jongman:
“Ek het ʼn verskil in daai een se lewe gemaak, het ek nie?”
“Herhaaldelik sien ons hoe God die mees onwaarskynlikste, mees onvoorbereide individue (insluitend onsself) gebruik om die diepste impak op die wêreld te maak.” ― Dillon Burroughs
O almagtige God, seën Suid-Afrika!
STUDENTE RUIM OP (FOTO: Chanelle Robbetze, NWU-PUKKE)
BILTONG & POT- ROAST 