WISE WORDS

Remember those days when we all had autograph books? (OK Youngster, excluding you – you will not remember.) Your friends, nearest and dearest would write a message, some words of wisdom or a joke in your autograph book. On the last page of every single autograph book in the world, someone hurried to write: “By hook or by crook, I’m the last in your book” – with their name and date. There was also the endless stream of “Roses are red, violets are blue …” variants. I still giggle like I did when I first read this version as school boy:

“Violets are red, Roses are blue.

I’m not a poet …

Nice tits!”

Well, that was obviously not in my book.

It was very special to have a message and signature of a famous person in your book. As a passionate rugby supporter I spent a whole Saturday morning in the hotel foyer where the 1970 All Black team had stayed in my hometown. I still treasure their signatures – Brian Lochore, Colin Meads, Ian Kirkpatrick …  the whole team. My prized signatures, though, were those of the Springbok captain, Dawie de Villiers and the legendary Frik du Preez.

In these uncertain and, for many, troublesome times, I want to give to you these wise words that my dear mom wrote in my autograph book when I was 10 years old (free translation):

“The best advice to steady those trembling knees during daunting and uncertain times, is – kneel on them. Love, Mom.”

Stay safe and spread love … nothing else.

WINTERTYD IS RUGBYTYD – 1970

WINTERTYD IS RUGBYTYD – 1970

Rugby was my lewe.

My onder 15-span, so dink ek met nabetragting, het darem meer wedstryde gewen as verloor. Ons was wel nie ‘n topspan nie en ek moet toegee dat my spel nou regtigwaar nie so was dat die Springbokkeurders ‘n snerpendkoue Saterdagoggend sou opoffer om na ons wedstryd te kom kyk nie.

Maar Pa het.

Vroeg Saterdae, in die hartjie van die winter, moes hy opstaan om my betyds by ‘n rugbyveldveld af te laai. Die A-span het altyd later in die oggend gespeel, wanneer die Vrystaatse wintersoggend darem al so bietjie ontdooi het. Dit was egter ons manne van die laer spanne, die B- en C-spanne, wat as’t ware die ys op die veld moes breek en eerste moes speel.

Daarom moes Pa my vroeg by die veld besorg het. Dan staan hy daar saam met ‘n klompie ander pa’s ons en aanmoedig asof ons die Springbokke is. Die ryp het dikwels nog wit op die wintersgras gelê. Met ‘n wasem-asem deel Pa dan saam met ‘n ander pa die koffie uit die fles wat Ma saamgestuur het, nekke diep in die krae ingetrek.

Persoonlike hoogtepunte van my skooljare is op doodgerypte rugbyvelde aangeteken. Persoonlik, ja, want wat vir een persoon ‘n hoogtepunt is, is vir ‘n volgende een maar vanselfsprekend.

Daar was laagtepunte ook. Soos tydens die een wedstryd toe ek wou indruk maak op Sanet.

Rugby was die hoofonderwerp van bespreking, oral. Op die speelgrond, in die klas, op die bus en selfs, volgens Pa, by die kerkraadsvergadering. Brian Lochore se All Blacks was in die land en kort tevore het die hele land geluister hoe ou Spiekeries vir Syd Nomis doellyn toe aangemoedig het. Aanmoedig? Dalk nie die regte woord nie. Die gewilde sportkommentator was histeries. “Syddie! Syddie! Syddie!” Onpartydige sportkommentaar.

Sanet het langs die veld saam met ‘n groep meisies gestaan en ek wou  haar aandag kry. Ek was op buitesenter en die bal het bitter min verby Jakkie op binnesenter gekom. Ek moes dus hard werk om my doel te bereik. Op een stadium is Jakkie in ‘n losgemaal ingetrek en Dirk laat loop die bal na my met ‘n yslike gaping wat wink.

Ek vat daai gaping, bal onder die regterarm. Die gaping laat my toe om spoed op te tel en ek hardloop skoon onder die teenstanders en my ondersteuning uit. Selfs hulle heelagter word onkant gevang.

Hulle het so ‘n groot stut gehad wat maar baie stadig by die losgemale en skrums aangekom het en hy was dus nog van die vorige losgemaal naby hulle doellyn op pad na die pas afgelope losgemaal toe ek hom voor my gewaar. Net hy staan tussen my en die doellyn, tussen my en my doelwit om die meisiekind te beïndruk. My oomblik het aangebreek, die perfekte geleentheid om vir haar te wys van watter stoffasie hierdie senter gemaak is.

Ek pyl reg op die ou grote af, in volle vaart en sien hoe  hy sy hande op sy heupe plaas en gereed maak om my te stop. My strategie is doelbewus, berekend, want ‘n senter is rats en vinnig. ‘n Stut nie. Hoe kan ‘n lomp stut ‘n ratse senter stop? Die mense langs die veld raas en ek hoor hoe word my naam geskreeu.

“Go Abrie! Go Abrie!”

Op die laaste moment – ek kon sy asem ruik – doen ek ‘n systap, een wat ou Mannetjies jaloers sou gehad het. Ek sou agterna nooit weer ‘n stut as lomp klassifiseer nie.

Toe ek klaar gesystap het, staan ou Grote steeds voor my. Ek kan onthou dat ek hom in volle vaart getref het, maar daarvandaan niks. Niks.  Ek het eers weer begin onthou toe ek met klere en stewels en al onder ‘n koue stort gestaan het. Jaco het met ‘n stokkie gekeer dat my braaksel die stortuitloop verstop.

Ek het ‘n paar keer agterna gehoor – elke keer onder histeriese gelag – hoe ek ou Grote getref het, teruggebons het, ‘n agteroor flik-flak gedoen het en doodstil bly lê het. Blykbaar het ek nie lank gelê nie, want toe die Rooikruis-ouens my wou afdra, het ek vertel dat ek reg is. Omdat die wedstryd amper verby was, het hulle my toe maar die voordeel van die twyfel gegee, totdat ek in die opponente se agterlyn gaan stelling inneem het en verder niks van die wedstryd af geweet het nie. Jaco en die Rooikruis-ouens het my kleedkamer toe gehelp.

Ek het Sanet se aandag gekry. Debbie vertel dat sy en die ander meisies toilette toe moes hardloop soos hulle gelag het.

Pa het gevra of ek dit weer eendag kan doen, maar hom net betyds waarsku dat hy sy rolprentkamera gereed kan hê.